Blog

Η είσοδος στο σχολείο αποτελεί ένα ορόσημο στη ζωή των παιδιών και αντιπροσωπεύει μια από τις σημαντικότερες αλλαγές στον τρόπο ζωής τους. Εμείς οι μεγάλοι, πρέπει να θυμόμαστε συνεχώς πόσο πολύ ριζική και δύσκολη είναι η απαιτούμενη προσαρμογή για το παιδί των 4, 5 ή 6 ετών!

Η φοίτηση στο σχολείο αποτελεί την πρώτη τους εμπειρία παρατεταμένης απομάκρυνσης από το σπίτι… Για πολλές συνεχόμενες ώρες, το παιδί απομακρύνεται από τις γνώριμες και βολικές συνήθειες του σπιτιού, από το παιχνίδι και ενδεχομένως από μια στοργική μητέρα δίπλα του πάντα διαθέσιμη… για να βρεθεί μέσα στην «αυστηρή» πειθαρχία, στην «κοπιαστική» μάθηση, τον ανταγωνισμό και την θορυβώδη σχολική ζωή… δεν έχει πρόσβαση στη μητρική προστασία και συμπαράσταση, τα σκήπτρα της εξουσίας έχουν περάσει πια σε άλλα χέρια και την τύχη του την καθορίζουν μερικοί άγνωστοι! Η σχολική ζωή προβάλλει απαιτήσεις για τη συγκέντρωση της προσοχής, την ικανότητα να κάθεται ήσυχο στη θέση του, να ολοκληρώνει το έργο που αναλαμβάνει… Επίσης, η χρήση της τουαλέτας σε λιγότερο ιδιωτικό επίπεδο από αυτό που έχει συνηθίσει… η συναναστροφή με παιδιά με διαφορετικές απόψεις, που δε συμμερίζονται τη γνώμη του και δεν λαμβάνουν πάντα υπόψη το συναίσθημά του… πρωτόγνωρα πράγματα! Πολλά «δράματα» μπορούν να εκτυλίσσονται γύρω από αυτά τα «ασήμαντα» για εμάς θέματα!

Ευτυχώς, υπάρχουν και περιπτώσεις που το σχολείο αντιμετωπίζεται θετικά από το παιδί! Το «ώριμο» παιδί μπορεί να θεωρήσει το σχολείο ως μια ευπρόσδεκτη ποικιλία, μια ευχάριστη εναλλαγή, ιδίως αν στο σπίτι νιώθει πλήξη. Επιπλέον, σε περιπτώσεις που υπάρχουν «διαταρακτικές» οικογενειακές συνθήκες, το σχολείο μπορεί να αποτελεί ανακούφιση και λυτρωτική δύναμη στη ζωή του παιδιού…

Λαμβάνοντας όλα αυτά υπόψη, μπορούμε να αντιληφθούμε ότι οι «αρνητικές» αντιδράσεις ενός παιδιού απέναντι στο σχολείο, μπορούν να ποικίλουν από την απλή άρνηση και περιστασιακή απροθυμία του να πάει σχολείο μέχρι την ανυποχώρητη και -συχνά- γεμάτη πανικό άρνησή του…

Ας ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά …

Πηγές παιδικού άγχους στο σχολείο:

• Το μέγεθος του σχολείου.
• Οι καθημερινές ρουτίνες.
• Το άγχος των «εξετάσεων».
• Η αποτυχία στα μαθήματα.
• Οι ταραγμένες σχέσεις με τον δάσκαλο και τους συμμαθητές.
• Οι προσδοκίες και «πιέσεις» των γονέων.
• Οι μαθησιακές δυσκολίες.
• Το άγχος αποχωρισμού από τη μητέρα…

Τυπικές αντιδράσεις παιδιών με «σχολικό άγχος»:

• Οι γονείς θα πρέπει επανειλημμένως να έχουν προσπαθήσει να πείσουν το παιδί να πάει σχολείο – για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα- χωρίς θετικό αποτέλεσμα.
• Το παιδί δείχνει να υποφέρει από άγχος και για άλλα ζητήματα, άγχος δηλαδή που μετακινείται πότε εδώ και πότε εκεί…
• Οι «φόβοι» του παιδιού δεν υποχωρούν όσο και αν το καθησυχάσουμε.
• Παρουσιάζει περιοδικώς επαναλαμβανόμενα οργανικά συμπτώματα, τα οποία κατά κανόνα υποχωρούν τα σαββατοκύριακα ή τις αργίες ή ακόμη και όταν οι γονείς – έστω και διστακτικά – συμφωνήσουν ότι το παιδί μπορεί να μείνει στο σπίτι.

Πώς μπορούμε να διευκολύνουμε την προσαρμογή;

Πολλά εξαρτώνται απο τη στάση των γονέων απέναντι στο γεγονός. Στις περιπτώσεις που οι ίδιοι αναγνωρίζουν τα κίνητρά τους να στείλουν το παιδί στο σχολείο ως «αγαθά» (π.χ. το παιδί τους είναι πολύ μόνο όταν δεν πηγαίνει σχολείο, δεν έρχεται σε επαφή με συνομηλίκους, πρέπει να δουλέψουν οι ίδιοι), είναι ευκολότερο να χειριστούν επαρκώς, σταθερά και επιτυχημένα την κατάσταση. Σε άλλες περιπτώσεις που οι γονείς νιώθουν «ενοχές» για την απόφασή τους αυτή, βλέποντας τα δάκρυα του παιδιού, τους φαίνονται σαν «παράπονο», σαν μια μομφή εναντίον τους. Στις περιπτώσεις αυτές, το παιδί ενδεχομένως διαισθάνεται την εσωτερική πάλη και σύγκρουση των γονέων και η κατάσταση δυσκολεύει… Πολλές από αυτές τις αρνητικές εκδηλώσεις είναι – συχνά – μια παράσταση που δίνεται για τη μητέρα ή τον πατέρα… τα δάκρυα στεγνώνουν στη στιγμή όταν εκείνοι φύγουν! Οι γονείς, που γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα το παιδί τους, είναι σε θέση να αποφασίσουν αν θα πρέπει να επιμείνουν σε περίπτωση που το παιδί εξακολουθεί να αντιδρά αρνητικά για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Ίσως μια τέτοια αντίδραση να είναι ενδεικτική πως δεν είναι έτοιμο να αποχωριστεί ακόμη τη μητέρα του ή τον πατέρα του, ίσως χρειάζεται περισσότερο χρόνο να ωριμάσει… Ο βαθμός ωριμότητας, οι προηγούμενες εμπειρίες του παιδιού από την επαφή του με άλλα παιδιά και το κάτα πόσο έχει προετοιμαστεί «ψυχολογικά» για αυτή την καινούρια φάση της ζωής του, παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο… Γύρω στα 3 έτη, τα παιδιά είναι συνήθως έτοιμα να αποχωριστούν τους γονείς τους για ένα εύλογο χρονικό διάστημα, μόνο όμως αν εμπιστεύονται τον ενήλικο με τον οποίο τα αφήνουν. Γι’ αυτό οι γονείς θα πρέπει να είναι προσεκτικοί και «ενθουσιασμένοι» όταν για πρώτη φορά φέρνουν το νήπιο σε επαφή με τους νηπιαγωγούς – δασκάλους, ώστε αυτή η συνάντηση να είναι θετική! Ευτυχώς, πολλές δυσκολίες ξεπερνιούνται μέσα από τη σταδιακή εξοικείωση του παιδιού με τη σχολική ζωή!

Το θέμα βέβαια γίνεται πιο οξύ αν το παιδί έχει φτάσει στην ηλικία που υποχρεωτικά πρέπει να φοιτήσει στο σχολείο… Είναι λοιπόν εξαιρετικά σημαντικό να ενθαρρύνεται από νωρίς η τάση του παιδιού για αυτονομία, την οποία τόσο πολύ χρειάζονται σε αυτή τη φάση της ζωής τους! Η υπομονή, μια στάση συμπαθητικής κατανόησης, αλλά συγχρόνως συνεπής σταθερότητα… είναι αξίες που βοηθούν διαχρονικά! Οι γονείς, σε περίπτωση έντονης άρνησης του παιδιού για το σχολείο και αφού αποκλείσουν φυσικά αίτια, καλό είναι να διερευνήσουν τη ζωή του παιδιού στο σχολείο… ίσως ανακαλύψουν κάποια ευαισθησία ή φόβο του παιδιού που μπορεί εύκολα να ξεπεραστεί με την υποστήριξη και την ενθάρρυνσή τους, είτε με μια στοργική προσέγγιση του δασκάλου…

Δύσκολη η πορεία προς την ωριμότητα… αλλά συγχρόνως συναρπαστική!Γεμάτη εκπλήξεις και όμορφες εμπειρίες!

Καλή Αρχή!

Λιάνα Κυριαζή

Ψυχολόγος, Msc.